Cánh tay robot phát ra tiếng kêu lạ, chuyển động chậm dù đã bôi trơn đúng hạn? Trong môi trường vận hành liên tục, mỡ không phù hợp dễ gây quá nhiệt, tăng ma sát tại các khớp chuyển động của robot. Bài viết sẽ giúp bạn nhận diện và khắc phục sự cố khi dùng mỡ bôi trơn thường gặp.
1. Dấu hiệu của robot khi cần tra mỡ
1.1 Robot phát tiếng kêu lạ
Dấu hiệu đầu tiênkhi hệ thống truyền động của robot gặp sự cố là xuất hiện tiếng kêu bất thường, phát ra từ các khớp quay thường ở bộ giảm tốc. Âm thanh như rè, rít, lạch cạch cho thấy mỡ bôi trơn tại các vòng bi, bánh răng và hộp giảm tốc đã bị khô, bị oxy hóa hoặc bị mất độ nhớt, làm tăng lực ma sát. Hiện tượng này có thể gây ăn mòn bạc đạn, và dẫn đến hỏng toàn bộ khớp nối của robot.
1.2 Robot chuyển động chậm
Một dấu hiệu rõ rệt khác cho thấy hệ thống bôi trơn của robot không còn hiệu quả là khi các khớp chuyển động thực hiện thao tác một cách chậm bất thường hoặc giật cục. Hiện tượng này xảy ra do ma sát tăng cao tại các cụm cơ cấu truyền động, thường bao gồm: vòng bi, bánh răng hành tinh hoặc hộp giảm tốc.
Nguyên nhân chủ yếu là mỡ bôi trơn bên trong đã bị đóng cứng, mất độ nhớt hoặc nhiễm tạp chất, khiến chuyển động của robot không còn trơn tru. Nếu không khắc phục kịp thời, tình trạng này có thể khiến robot dừng đột ngột do lỗi servo
1.3 Khớp nối bị quá nhiệt
Khi nhiệt độ tăng cao tại các khớp J1–J6, đặc biệt ở quanh hộp số giảm tốc, là dấu hiệu cho thấy mỡ bôi trơn đã mất khả năng tản nhiệt hoặc bị phân hủy. Nguyên nhân thường do mỡ không phù hợp với dải nhiệt độ vận hành, bị khô, hoặc thiếu hụt. Nếu không xử lý sớm, có thể dẫn đến lỗi servo hoặc hỏng hoàn toàn cụm truyền động.
1.4 Rò rỉ mỡ hoặc mỡ khô đóng cục quanh seal
Rò rỉ mỡ tại phớt làm kín (seal) hoặc mỡ vón cục quanh cổng tra cho thấy hệ thống bôi trơn đang gặp vấn đề. Nguyên nhân thường do bơm quá nhiều mỡ, gây áp suất cao bên trong khớp, hoặc phớt bị lão hóa, biến dạng nhiệt, không còn khả năng giữ mỡ. Nếu không xử lý, robot dễ bị thiếu mỡ bên trong, gây mài mòn vòng bi, tăng ma sát, giảm tuổi thọ bộ giảm tốc.
1.5 Mỡ có mùi khét hoặc màu sẫm
Trong quá trình vận hành robot, khi bôi mỡ tại cổng xả mỡ sẽ thực hiện quy trình xả hoặc nạp mỡ. Nếu quan sát thấy mỡ có màu nâu đen, mùi khét nhẹ hoặc lẫn tạp chất, đây là dấu hiệu rõ ràng cho thấy mỡ đã bị oxy hóa, biến tính do quá nhiệt hoặc làm việc quá tải kéo dài. Trường hợp nghiêm trọng, mỡ có thể lẫn bụi, cặn bẩn, cho thấy vòng bi hoặc bánh răng bên trong đang mài mòn. Nếu tiếp tục sử dụng có thể làm hỏng bộ giảm tốc và làm robot dừng hoạt động.
2. Khắc phục sự cố khi dùng mỡ bôi trơn
2.1 Rò rỉ mỡ
Rò rỉ mỡ tại các khớp robot là sự cố thường xuất hiện quanh phớt làm kín hoặc cổng tra mỡ.
- Nguyên nhân: chủ yếu đến từ việc bơm quá lượng mỡ quy định, khiến áp suất bên trong cụm khớp tăng cao và đẩy mỡ trào ra ngoài. Ngoài ra, gioăng hoặc phớt (seal/O-ring) sau thời gian dài vận hành có thể bị lão hóa, biến dạng nhiệt, mất khả năng giữ mỡ. Một nguyên nhân khác thường bị bỏ sót là cổng tra/xả mỡ (inlet/outlet) bị tắc nghẽn, làm mỡ chảy sai hướng hoặc dồn ngược lại vị trí phớt.
- Khắc phục: cần kiểm tra tình trạng phớt và thay mới nếu phát hiện rò rỉ, tuân thủ đúng dung lượng mỡ theo khuyến cáo của nhà sản xuất, đồng thời vệ sinh hoặc thay thế cổng mỡ nếu phát hiện tắc nghẽn. Việc kiểm soát chính xác lượng mỡ bơm vào và đảm bảo hệ thống xả thông suốt là yếu tố then chốt để ngăn rò rỉ lặp lại.
2.2 Mỡ bị đông cứng
Hiện tượng mỡ đóng cứng thường gây ra tình trạng robot vận hành giật cục, giảm độ phản hồi và tăng tải bất thường tại các khớp.
- Nguyên nhân: chủ yếu đến từ việc trộn lẫn mỡ khác gốc hóa học (như lithium, polyurea, calcium sulfonate…), dẫn đến phản ứng hóa học làm mỡ vón cục và mất khả năng bôi trơn. Ngoài ra, nhiệt độ môi trường quá cao hoặc robot làm việc liên tục cũng có thể khiến mỡ bị bay hơi dầu gốc, trở nên khô cứng. Trong nhiều trường hợp, mỡ để quá lâu không thay thế cũng bị oxy hóa, phân tách dầu gây mất hiệu quả bôi trơn.
- Khắc phục: cần xả hoàn toàn mỡ cũ và thay mới bằng loại mỡ đúng mã kỹ thuật do hãng chỉ định, ưu tiên loại có khả năng chịu nhiệt nếu robot hoạt động trong điều kiện khắc nghiệt. Nên lựa mỡ phù hợp ở từng vị trí tránh trộn mỡ với nhau gây phản ứng.
2.3 Phân hủy mỡ
Một trong những sự cố nghiêm trọng nhất liên quan đến hệ thống bôi trơn là khi mỡ bôi trơn bị phân hủy hoàn toàn, biểu hiện qua màu sẫm bất thường, mùi khét nhẹ, hoặc lẫn tạp chất như bụi, nước, cặn bẩn khi xả ra từ cổng xả mỡ.
- Nguyên nhân: Tình trạng này thường phát sinh khi sử dụng sai loại mỡ không đúng mã kỹ thuật do nhà sản xuất chỉ định, dẫn đến mất khả năng ổn định nhiệt và tách dầu ở nhiệt độ cao. Ngoài ra, môi trường vận hành không được kiểm soát tốt như bụi, độ ẩm hoặc robot chạy ở tải cao và tốc độ lớn liên tục cũng là nguyên nhân khiến mỡ nhanh chóng bị phá vỡ cấu trúc.
- Khắc phục: chỉ sử dụng mỡ chính hãng theo đúng mã kỹ thuật OEM và kết hợp với việc cải thiện điều kiện môi trường làm việc như tăng cường lọc khí, che chắn bụi và kiểm tra định kỳ tình trạng gioăng hoặc phớt (seal). Bên cạnh đó, cần thiết lập lịch bôi trơn linh hoạt dựa trên tần suất vận hành thực tế thay vì bám cứng vào lịch định kỳ.
Ví dụ: Castrol Optitemp RB 2 dùng riêng cho cáp trong robot.
2.4 Bảo trì mỡ bôi trơn cho robot
- Áp dụng checklist bảo trì định kỳ có mục kiểm tra mỡ rõ ràng.
- Ghi chép đầy đủ nhật ký bôi trơn để truy vết khi có sự cố.
- Dùng súng tra mỡ chuyên dụng, có kiểm soát áp suất.
- Bảo quản mỡ đúng điều kiện: kín khí, tránh nắng, ổn định nhiệt.
- Đào tạo kỹ thuật viên nhận diện sớm các dấu hiệu mỡ xuống cấp.
- Kết hợp AI/IoT (cảm biến rung, nhiệt, áp suất…) để cảnh báo sớm.
- Chuẩn hóa loại mỡ theo dòng robot điều này giúp tối ưu tồn kho và an toàn vận hành.
3. Kết luận
Trong hệ thống robot công nghiệp, mỡ bôi trơn không chỉ là lớp bảo vệ cơ học, mà còn là yếu tố then chốt đảm bảo hiệu suất, độ chính xác và tuổi thọ của toàn bộ cụm truyền động. Các sự cố như rò rỉ mỡ, mỡ đóng cứng hoặc bị phân hủy nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời có thể dẫn đến tăng ma sát, quá nhiệt, hư hỏng vòng bi, và làm gián đoạn hoạt động của robot.
Xem thêm: Mỡ SHELL GADUS S2 V220 2
Thiết bị robot là là kênh bán trực tuyến các bộ phận và thiết bị mới và đã qua sử dụng. Tại đây, chúng tôi tự hào cung cấp khối lượng lớn vật tư từ các thương hiệu và nhà cung cấp lớn, bao gồm: FANUC, ABB, Kuka, Yaskawa, Mitsubishi, Staubli, Hyundai, CKD, v.v.
Liên hệ ngay với Thiết Bị Robot để được hỗ trợ tư vấn:
Hotline: 091 9225 197
Địa chỉ: 97/2 Kha Vạn Cân, phường Hiệp Bình Chánh, Thủ Đức, TP. HCM
=============
Facebook: Linh Kiện Robot
Điện thoại
Email