Chuyển đổi số trong sản xuất đang diễn ra ngày càng phổ biến trong các ngành công nghiệp. Quá trình này tạo ra nhiều mô hình và công nghệ sản xuất mới, đòi hỏi ngành công nghiệp Việt Nam phải nhanh chóng thích ứng. Qua những ứng dụng cũng như các giải pháp chuyển đối số trong sản xuất giúp cho doanh nghiệp có thể ứng dụng hiệu quả trong bối cảnh ngành công nghiệp 4.0 hiện tại.
1.Tổng quan và xu hướng chuyển đổi số trong sản xuất công nghiệp
1.1. Khái niệm chuyển đổi số
Chuyển đổi số trong sản xuất công nghiệp là quá trình ứng dụng công nghệ số — như tự động hóa, dữ liệu lớn (Big Data), trí tuệ nhân tạo (AI) và Internet vạn vật (IoT) vào mọi hoạt động của doanh nghiệp nhằm tái cấu trúc quy trình sản xuất, quản lý và vận hành. Mục tiêu của quá trình này là nâng cao hiệu suất, giảm chi phí, tăng khả năng thích ứng của doanh nghiệp và tạo ra giá trị mới trong môi trường sản xuất hiện đại.
Trong bối cảnh Cách mạng công nghiệp 4.0 lan tỏa mạnh mẽ, chuyển đổi số trong sản xuất trở thành xu hướng tất yếu trên toàn cầu. Việc tích hợp công nghệ số vào dây chuyền và hệ thống quản lý không chỉ giúp doanh nghiệp nâng cao năng suất, mà còn tối ưu hóa chuỗi cung ứng, giảm thiểu sai sót và cải thiện khả năng ra quyết định dựa trên dữ liệu. Đối với Việt Nam, đây là bước đi chiến lược nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh, hướng tới mô hình sản xuất thông minh và phát triển bền vững trong tương lai.
1.2. Tại sao doanh nghiệm cần chuyển đổi số trong sản xuất?
Chuyển đổi số trong sản xuất trở thành yếu tố sống còn giúp doanh nghiệp duy trì năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững. Quá trình này không chỉ đơn thuần là ứng dụng công nghệ mà là sự thay đổi toàn diện trong cách doanh nghiệp vận hành, quản lý và ra quyết định. Thông qua số hóa quy trình, doanh nghiệp có thể thu thập, phân tích và sử dụng dữ liệu theo thời gian thực, giúp tối ưu hóa dây chuyền sản xuất, giảm chi phí vận hành và nâng cao năng suất lao động.
- Lợi ích đầu tiên mà doanh nghiệp nào cũng muốn đạt được đó chính là tối ưu hóa được các mức chi phí của doanh nghiệp từ đó có thể mang lại lợi nhuận tối ưu nhất cho doanh. Công nghệ số giúp tối ưu hóa quy trình sản xuất nhờ khả năng giám sát, phân tích dữ liệu và tự động hóa ở mọi công đoạn. Điều này không chỉ nâng cao hiệu quả vận hành mà còn giảm thiểu sai sót, tiết kiệm năng lượng và nguyên vật liệu cho các giai đoạn cũng như tối ưu hóa hiệu quả vận hành trong quy trình sản xuất của doanh nghiệp.
- Cải thiện an toàn: Công nghệ tiên tiến theo dõi và giảm thiểu rủi ro và nguy cơ tiếp xúc với môi trường nguy hiểm, giúp giảm thiểu tai nạn tại nơi làm việc. Các thuật toán học máy (machine learning) có thể xác định mô hình rủi ro dựa trên dữ liệu lịch sử, hỗ trợ bộ phận kỹ thuật ra quyết định bảo trì chủ động, thay vì đợi thiết bị hư hỏng. Điều này không chỉ giảm thiểu gián đoạn sản xuất mà còn bảo vệ an toàn cho người lao động trực tiếp.
- Đặc biệt, sự chuyển đổi này còn giúp tăng khả năng linh hoạt và thích ứng trước biến động của thị trường. Khi thị trường thay đổi nhanh, dữ liệu và công nghệ số trở thành “nền tảng ra quyết định”, giúp doanh nghiệp chủ động điều chỉnh kế hoạch sản xuất, quản lý nguyên vật liệu và dự báo nhu cầu chính xác hơn. Ngoài ra, các giải pháp công nghệ như Internet vạn vật (IoT), trí tuệ nhân tạo (AI) hay phân tích dữ liệu lớn (Big Data) hỗ trợ phát hiện lỗi sớm, kiểm soát chất lượng sản phẩm và nâng cao độ an toàn trong vận hành.
Về lâu dài, chuyển đổi số trong sản xuất không chỉ giúp doanh nghiệp tăng lợi nhuận mà còn mở ra cơ hội hội nhập vào chuỗi giá trị toàn cầu, nơi các yêu cầu về minh bạch, tự động hóa và truy xuất nguồn gốc ngày càng cao. Đây chính là con đường tất yếu để doanh nghiệp xây dựng mô hình sản xuất thông minh, phát triển bền vững và nâng cao vị thế trong kỷ nguyên kinh tế số.
2. Các thành phần và công nghệ chính
Để quá trình chuyển đổi số trong sản xuất diễn ra hiệu quả, doanh nghiệp cần xây dựng một hệ sinh thái công nghệ đồng bộ, nơi dữ liệu, con người và máy móc được kết nối chặt chẽ. Mỗi thành phần và công nghệ đều đóng vai trò riêng, nhưng cùng hướng đến mục tiêu chung là tăng hiệu suất, giảm chi phí và tối ưu hóa toàn bộ chuỗi giá trị sản xuất.
Thứ nhất, muốn áp dụng chuyển đổi số thành công cần tạo ra sự thay đổi trong quy trình sản xuất, với sự hỗ trợ bởi số hóa, tích hợp các công nghệ tiên tiến để củng cố hoạt động trên toàn bộ quy trình làm việc, từ xử lý vật liệu đến vận chuyển thành phẩm. Ví dụ, robot hỗ trợ con người trong những công việc nguy hiểm như cắt gỗ, máy ép gỗ, hay làm việc trong môi trường nhiều hóa chất, v.v. Do vậy có thể giảm thiểu được các nguy hiểm có thể xảy ra và nâng cao năng suất lao động quy trình sản xuất.
Thứ hai, nền tảng dữ liệu số (Data Platform) là yếu tố cốt lõi. Mọi hoạt động trong dây chuyền sản xuất được số hóa và lưu trữ trên hệ thống dữ liệu tập trung, giúp doanh nghiệp dễ dàng truy cập, phân tích và ra quyết định dựa trên dữ liệu thực tế. Dữ liệu này cũng hỗ trợ trong việc dự báo nhu cầu, nền tảng dữ liêu số sẽ giúp cho doanh nghiệp có thể dự báo được nhu cầu của từng tệp khách hàng khác nhau, từng thời điểm khác nhau từ đó đề xuất ý tưởng lập kế hoạch sản xuất và kiểm soát tồn kho chính xác hơn.
Thứ ba, công nghệ Internet vạn vật (IoT) giúp kết nối các thiết bị, cảm biến và máy móc trong nhà máy, tạo nên mạng lưới giao tiếp tự động. Qua dữ liệu được IoT cung cấp, doanh nghiệp có thể giám sát tình trạng vận hành theo thời gian thực, phát hiện lỗi sớm và giảm thiểu rủi ro ngừng máy – một trong những nguyên nhân gây thiệt hại lớn trong sản xuất.
Thứ tư, trí tuệ nhân tạo (AI) đóng vai trò hỗ trợ ra quyết định thông minh. AI giúp tự động hóa quy trình kiểm tra chất lượng, dự đoán xu hướng tiêu thụ, tối ưu bảo trì thiết bị và thậm chí lập kế hoạch sản xuất dựa trên mô hình học máy (machine learning). Cùng với sự phát triển hiện tại của nền công nghiệp 4.0 và chuyển hướng sang 5.0 thì ứng dụng trí tuệ nhân tạo là một yếu tố cần thiết phải có để một doanh nghiệp có thể chuyển đổi số thành công.
Thứ năm, công nghệ điện toán đám mây (Cloud Computing) tạo điều kiện cho doanh nghiệp lưu trữ và xử lý dữ liệu linh hoạt, dễ mở rộng mà không cần đầu tư hạ tầng vật lý tốn kém. Đây là nền tảng quan trọng để doanh nghiệp nhỏ và vừa có thể tham gia vào tiến trình chuyển đổi số trong sản xuất với chi phí hợp lý.
Cuối cùng, hệ thống tự động hóa và robot công nghiệp là biểu tượng của sản xuất hiện đại. Khi được tích hợp với IoT và AI, các robot không chỉ thay thế lao động thủ công mà còn học hỏi và tối ưu quy trình, góp phần tạo nên mô hình nhà máy thông minh (Smart Factory) – mục tiêu cuối cùng của chuyển đổi số trong lĩnh vực sản xuất.
Đọc thêm: Công nghệ robot nhận biết vật thể qua thao tác
3. Cơ hội và thách thức khi áp dụng đổi mới này
3.1. Cơ hội
Chuyển đổi số trong sản xuất đang là xu thế áp dụng đối với đa số các doanh nghiệp, vậy khi ứng dụng chuyển đổi số trong sản xuất sẽ mang lợi những lợi ích nào cho doanh nghiệp?
Thứ nhất, nhờ tích hợp các quy trình chuyển đổi số vào công nghệ sản xuất, doanh nghiệp có thể có thể tự động hóa hầu hết các quy trình trọng sản xuất, giảm thiểu được các chi phí, rủi ro có thể xảy ra. Các công nghệ trong quy trình chuyển đổi số giúp quy trình sản xuất của doanh nghiệp đảm bảo hoạt động an toàn và liên tục.
Thứ hai, áp dụng chuyển đổi số trong sản xuất giúp doanh nghiệp có thể tiếp cận những được những công nghệ tiên tiến và hiện đại. Các mô hình sản xuất thông minh (Smart Manufacturing), nơi dữ liệu và máy được kết nối đồng bộ hóa. Bằng cách ứng dụng các công nghệ như IoT, điện toán đám mây, AI vào các dây chuyền sản xuất đặc biệt trong quản trị hàng hóa tồn kho, các dữ liệu được thu thập có thể dự đoán nhu càu của khách hàng cho sản phẩm, từ đó có thể đề xuất chiến lược quản trị hàng hóa phù hợp.
Thứ ba, chuyển đổi số trong công nghiệp còn giúp doanh nghiệp hội nhập sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu. Việc đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế về số hóa mở rộng cơ hội hợp tác và thu hút đầu tư nước ngoài. Về lâu dài, đây là nền tảng để doanh nghiệp Việt Nam chuyển đổi từ “gia công – lắp ráp” sang “sản xuất thông minh”, nâng cao vị thế trong nền kinh tế số.
3.2. Thách thức
Bên cạnh những cơ hội mà chuyển đổi số trong sản xuất mang lại, các doanh nghiệp cũng đối mặt với nhiều thách thức khi thực hiện chuyển đổi số trong sản xuất.
Thứ nhất, đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ thì việc áp dụng chuyển đổi số trong sản xuất là một trở ngại rất lớn bởi chi phí mà một doanh nghiệp ứng dụng chuyển đổi số trong sản xuất là rất lớn đòi hỏi doanh nghiệp phải có nguồn tài chính vững mạnh để áp dụng những công nghệ phát triển nhất. Bên cạnh đó để áp dụng chuyển đổi số trong sản xuất doanh nghiệp đòi cần có một chiến lược dài hạn định hướng rõ ràng để có thể áp dụng phù hợp cho quy trình chuyển đổi số.
Thứ hai, thiếu nhân lực có kỹ năng số là vấn đề đáng lo ngại. Trong bối cảnh hội nhập số hóa, một công ty muốn phát triển yêu cầu phải có một nguồn nhân lực năng động và ứng dụng được công nghệ. Nhiều lao động trong ngành sản xuất chưa được đào tạo để vận hành công nghệ mới, dẫn đến việc doanh nghiệp khó khai thác tối đa hiệu quả của chuyển đổi số. Do vậy đây là một vấn đề rất lớn khi áp dụng chuyển đổi số trong trong sản xuất đòi hỏi doanh nghiệp cần có chiến lược đào tạo công nghệ số phù hợp cho nguồn nhân lực nội bộ.
Thứ ba, vấn đề an ninh mạng và bảo mật dữ liệu trở thành thách thức mới khi doanh nghiệp số hóa toàn bộ quy trình. Việc kết nối thiết bị, dữ liệu và hệ thống trên nền tảng trực tuyến khiến nguy cơ tấn công mạng tăng cao, đòi hỏi doanh nghiệp phải đầu tư mạnh vào giải pháp an toàn thông tin. Chuyển đổi số trong sản xuất yêu cầu doanh nghiệp cần ứng dụng hệ thống an ninh mạng cao để đảm bảo được độ bảo mật an toàn thông của doanh nghiệp cũng như của khách hàng.
Kết luận
Chuyển đổi số trong sản xuất không chỉ là xu hướng tất yếu của thời đại công nghiệp 4.0 mà còn là động lực then chốt thúc đẩy năng suất, đổi mới và phát triển bền vững cho doanh nghiệp. Tại Việt Nam, quá trình này đang diễn ra mạnh mẽ với sự hỗ trợ của Chính phủ và nỗ lực từ khu vực doanh nghiệp nhằm hiện đại hóa hoạt động sản xuất, tối ưu chi phí và nâng cao chất lượng sản phẩm.
Tuy nhiên, bên cạnh những cơ hội lớn, doanh nghiệp vẫn phải đối mặt với thách thức về nguồn lực, công nghệ, hạ tầng và tư duy quản trị. Vì vậy, để chuyển đổi số thành công, doanh nghiệp cần xác định rõ mục tiêu, xây dựng lộ trình cụ thể và đầu tư đồng bộ vào công nghệ – con người – quy trình.
Đọc thêm: Ứng dụng tự động hóa và xu hướng phát triển hiện nay.
Thiết Bị Robot là kênh phân phối trực tuyến các bộ phận, thiết bị robot mới hoặc đã qua sử dụng, các cảm biến robot, dầu mỡ robot và các linh kiện cơ khí. Tại đây, chúng tôi tự hào cung cấp khối lượng lớn vật tư từ các thương hiệu và nhà cung cấp lớn, bao gồm: FANUC, ABB, Kuka, Yaskawa, Mitsubishi, Staubli, Hyundai, CKD, v.v.
Liên hệ ngay để được Thiết bị robot tư vấn trực tiếp:
Hotline: 091 9225 197
Địa chỉ: 97/2 Kha Vạn Cân, phường Hiệp Bình, TP.HCM
=============
Facebook: Linh kiện robot.
Điện thoại
Email